Δευτέρα 31 Ιουλίου 2017

Πίτα βινίτ(ι) με φρέσκα κρεμμύδια
Χρυσούλα Μίσιακα, Κρανιά Γρεβενών

Η κατηγορία αυτή περιλαμβάνει πίτες με γινωμένη ζύμη, δηλαδή ζύμη που περιείχε προζύμι παλιά και τώρα πια μαγιά. Ανοίγονται συνήθως στο χέρι σε φύλλα τα οποία επανωτίζονται με λίγη γέμιση ενδιάμεσα. Οι πιο γνωστές είναι με τυρί. Η κυρία Χρυσούλα όμως μου περιέγραψε και μια τέτοια πίτα με γέμιση απο φρέσκα κρεμμύδια τριμμένα με αλάτι. Γίνεται με 10 φύλλα που ανοίγουν στο χέρι και επανωτίζονται με λίγη γέμιση στο καθένα. Εννοείται ότι ψήνεται με βούτυρο και παλιά γινόταν με χοιρινή λίγδα(λίπα).

Κυριακή 23 Ιουλίου 2017

Γάστρα(κιρκέλ ου)

Αποτελεί ένα εξαιρετικό εργαλείο ψησίματος που χρησιμοποιούσαν οι Βλάχοι παντού. Δε θα μπορούσε να αποτελεί εξαίρεση και η περιοχή του Ασπροποτάμου. Η αλήθεια είναι πως οι γνωστές περιπτώσεις χρήσης του ήταν το ψήσιμο της πίτας, η οποία έπαιρνε απίστευτη γεύση. Η γεύση αυτή δεν είναι δυνατόν να προκύψει απο το ψήσιμο στον απλό φούρνο. Το ψωμί ήταν άλλη μια περίπτωση γνωστής και συχνής χρήσης του. Εκτός απο αυτά όμως, έψηναν και φαγητά με πολύ συνηθισμένο το κρέας(αρνί ή πρόβειο) σε διάφορους συνδυασμούς. Εψηναν όμως και φαγητά που έπαιρναν άλλη γεύση, όπως τα φρέσκα φασολάκια που στη Θεσσαλία τα λένε πασταλάκια.

Παρασκευή 21 Ιουλίου 2017

Πίτες  βινίτ(ι)

Ετσι λένε οι Βλάχοι όλες τις πίτες που βασίζονταν παλιά στο προζύμι, πολλές απο τις οποίες τώρα φυσικά γίνονται για λόγους ευκολίας με μαγιά. Στη περιοχή του Ασπροποτάμου οι πίτες αυτές βασίζονται στο τυρί και  φυσικά στο βούτυρο. Περισσότερες λεπτομέρειες για αυτές και για άλλες πίτες των Βλάχων του Ασπροποτάμου στο βιβλίο που ετοιμάζεται.

Δευτέρα 17 Ιουλίου 2017

Xουσμάρι
Δημήτρης Δεληδήμος, Χαλίκι Ασποποτάμου

Ο Βλάχος  Δημήτρης Δεληδήμος μου μίλησε για το χουσμάρι και μου εξήγησε πως ήταν ένα γρήγορο αυτοσχέδιο πιάτο των Βλάχων κτηνοτρόφων που γινόταν με φρέσκο ανάλατο τυρί. Το ανακάτευαν με κουτάλι στο τηγάνι, μέχρι να που έκοβε το βούτυρο του. Εριχναν καλαμποκάλευρο και αυτό έδενε. Οπως μου εξήγησε ο ίδιος, γινόταν στα μαντριά και είναι πεντανόστιμο. Βέβαια παρόμοιες παρασκευές είναι γνωστές και απο άλλους πληθυσμούς, όμως το καλαμποκάλευρο, η πρώτη ύλη που έφτιαχναν οι ίδιοι και τα μαντριά στα οποία γινόταν, το καθιστούν ένα ακόμη αριστούργημα των Βλάχων.

Τετάρτη 5 Ιουλίου 2017

Mαρτυρία Δημήτρη Κωνσταντινίδη για τις αλλαγές στη ζωή των Βλάχων του Ασπροποτάμου μετά τον πόλεμο.

Μετα τον πόλεμο στον Ασπροπόταμο η κτηνοτροφία μειώθηκε στο 1/3 της και άρα μειώνεται και ο χρόνος παραμονής  στα ορεινά χωριά. Ετσι το καλοκαιρινό εξάμηνο Απρίλιος Οκτώβριος μειώθηκε σε 1-2 μήνες το πολύ. Ολα αλλάζουν ριζικά εξαιτίας της καταστροφής των χωριών στον Ασπροπόταμο και όχι μόνο. Ενδεικτικά χρειάζεται να αναφέρει κανείς ότι απο τα 780 σπίτια της Κρανιάς κάηκαν τα 760. Επιπλέον δημιουργήθηκαν σχολεία και έπρεπε οι ορεινοί να κατεβάσουν τα παιδιά τους στα σχολεία. Πριν στη Κρανιά και στα υπόλοιπα χωριά υπήρχαν σχολεία και τη περίοδο του καλοκαιριού. Τώρα πια όλα τα ορεινά Βλαχοχώρια του Ασπροποτάμου έιναι παραθεριστικά.

Δευτέρα 3 Ιουλίου 2017

Πίτα βινίτ(ι)

Μαρία Μπαλαμώτη, Χρυσούλα Μισιακα, Κρανιά Γρεβενών

Μαρτυρία
Ετσι ονόμαζαν οι παλιές Βλάχες στην Κρανιά Γρεβενών κάθε πίτα που γινόταν με προζυμένια ζύμη. Πίτα δηλαδή γινωμένη. Βλέπετε, τότε, δεν είχαν μαγιές και άλλες ευκολίες. Κρατούσαν λίγο απο το ζυμάρι του ψωμιού για προζύμι και ζύμωναν. Ανοιγαν φύλλα με το χέρι. Μέσα έβαζαν ανάλογα με την εποχή, τυρί, πράσο ή φρέσκο ψιλοκομμένο κρεμμύδι και την έψηναν με χοιρινή λίγδα. Την άφηναν 1 ώρα, να φουσκώσει, γιατί το προζύμι αργεί.